Wat staat GroenLinks te doen volgens kamerlid Linda Voortman?

Een echte sociale smoel

"Er komen veel nare dingen op ons af door dit kabinet. Op het gebied van zorg en sociale zaken bijvoorbeeld. Laatst was er een debat over de begroting van Sociale Zaken voor het komende jaar. Het ging toen over de Participatiewet, de opvolger van de Wet werken naar vermogen. Er zit maar weinig verschil tussen beiden. Dat is logisch met de VVD in beide coalities. Samen met de PvdA hebben we altijd veel kritiek geuit op de Wet werken naar vermogen."

"Nu zie je dat staatssecretaris Jetta Klijnsma dit verdedigt. Voor GroenLinks is het interessant dat de PvdA in de regering zit. De SP is altijd overal op tegen, dus voor ons is het zaak om een echt sociale smoel neer te zetten. Ik zie veel kansen voor ons. De afgelopen jaren hebben we teveel gezocht naar de macht, waardoor onze ideeën naar de achtergrond verdwenen. We moeten eerst kijken wat GroenLinks zelf heeft aan voorstellen en dan moeten we de voorstellen van dit kabinet daarlangs leggen. Dat doet een ideeënpartij die op zoek is naar macht. Dat we dat de afgelopen jaren te weinig hebben gedaan, neem ik mezelf kwalijk. We zijn nu genoodzaakt prioriteiten te stellen."

"Wij zijn in veel opzichten linkser dan SP. Dat komt omdat de SP vooral wil beschermen wat er is. De SP is te weinig bezig met hoe het beter kan. Ik wil constructief kritisch zijn; ook complimenten geven als het kabinet iets goed doet. De intenties van de SP en de PvdA zijn ook anders dan die van ons. Heel erg van 'wij zorgen voor je'.

In het regeerakkoord staat dat de herkeuring van jonggehandicapten is geschrapt. Dat klinkt sociaal, omdat ze jongeren met een beperking een uitkering willen geven. Ik hoor ook dat tegen jonggehandicapten die solliciteren wordt gezegd: 'je hoeft toch niet?' Dat vind ik heel erg. Er is altijd een vangnet nodig voor degene die echt zorg nodig heeft, maar de nadruk moet liggen op het doel om mensen aan het werk te krijgen. Daar staat GroenLinks voor sinds de nota 'Vrijheid eerlijk delen'."

Een radicaal links verhaal

"Natuurlijk is die nota geschreven in een tijd van hoogconjunctuur, maar dat is volgens mij niet het punt. Het is een radicaal links verhaal. Het verhaal in 'Vrijheid eerlijk delen' sluit nu moeilijker aan bij mensen, maar over het belang van participatie is binnen GroenLinks geen discussie. We hebben het vooral slecht laten framen. De nadruk lag alsmaar op het verkorten van de WW en de versoepeling van het ontslagrecht. Het ging er juist om mensen uit het systeem te halen en aan het werk te krijgen. Daar is te weinig aandacht aan besteed."

"De WW is uiteindelijk een tijdelijke uitkering. De fase daarna is veel belangrijker. De focus moet worden gelegd op de vraag hoe mensen kunnen re-integreren. De overheid zal zich daarvoor actiever moeten inzetten. Een ontslagvergoeding is nu vaak niet meer dan een zak geld. Waarom wordt dat niet meer gebruikt om weer aan het werk te komen? Dat moet het doel zijn. De WW is nu vooral een maatregel om sneller in de bijstand te komen."

"Mijn rode draad is 'participatie'. Ik zou wensen dat er één participatiebudget komt die van toepassing is op zowel zorg, wonen, werk als onderwijs. Nu is het zo dat mensen een beroep moeten doen op verschillende voorzieningen. Wat ik wil is dat mensen met een beperking één budget krijgen, waarmee zij in staat zijn alles naar eigen inzicht te kunnen regelen. Zo kan iemand er bijvoorbeeld voor kiezen om meer in werk te investeren en minder in zorg. Hij hoeft zich dan niet aan te passen aan het ritme van de zorgaanbieder."

"Het is een misverstand dat mensen met een beperking per se zwak zijn en niks zelf kunnen organiseren. Er zal wel altijd hulp moeten blijven bestaan voor wie dat echt nodig heeft, zoals mensen met een verstandelijke beperking of structureel werklozen. De laatste jaren heb ik veel mensen ontmoet die een beperking én een eigen zaak hebben. Zij kunnen dit doen omdat ze een persoonsgebonden budget hebben. Veel mensen worden er juist tureluurs van dat er van alles voor hen wordt geregeld."

"Het idee van meer eigen regie wil ik verder uitwerken. Het is niet zo dat er niks gebeurt in deze richting. Er vinden interessante experimenten plaats bij de sociale werkvoorzieningen, waarbij reguliere werkgevers geld krijgen om mensen in dienst te nemen. Dat is beter dan investeren in een beschutte werkplaats. Ik zou het echt mooi vinden als we deze mensen dichterbij de 'gewone samenleving' kunnen brengen."

Big society

"Het idee van participatie kun je ook breder trekken. De vraag die voor mij voorop staat is: hoe geef je mensen meer macht over hun eigen leven en hun leefomgeving? In Engeland zijn ze verder met het idee van de 'Big Society'. Wijkbewoners die ontevreden zijn weten zichzelf te organiseren en knappen hun buurt samen op. In Nederland gaan mensen klagen bij de gemeente. Waar het in zit, is dat een gemeente haar budget laat uitgeven door burgers in plaats van dat zij het zelf uitgeeft. Ambtenaren moeten zaken uit handen durven geven. Dat betekent natuurlijk niet dat de gemeente de boel over de schutting mag gooien."

"Ik ben altijd kritisch geweest op de bezuinigingsoperatie van Balkenende die dat 'eigen verantwoordelijkheid' noemde. Dat zie je ook terug bij de VVD. Rechts zegt 'zoek het zelf maar uit' en de SP en de PvdA zeggen 'wij regelen het voor u'. GroenLinks zit daar tussenin. Mij gaat het niet om de besparing, maar om het geven van vrijheid."

"De bezuinigingen op zorg bieden bijvoorbeeld ook kansen. Zo is er geld te besparen als ouderen langer thuis kunnen wonen. De meesten willen ook helemaal niet naar een bejaardentehuis. Het kost wel geld om een woning aan te passen, maar vergeleken met de kosten voor verzorgingstehuizen is dat vrij weinig."

"Ik snap niet dat er op de thuiszorg wordt bezuinigd. Dat werkt juist heel goed. Ik hoorde dat in de thuiszorg iPads worden ingezet om 's ochtends te kunnen kijken met wie het goed gaat en wie acuut hulp nodig heeft. Zo kunnen zorgverleners efficiënter werken. Ik hou zelf weleens een spreekuur op Twitter. Zo kan ik informatie over de zorg ophalen bij onze leden, professionals, of anderen. Er zal steeds meer mogelijk zijn met de inzet van technologie. De volgende generatie heeft dat ook echt in de vingers."

De kracht van organiseren

"Ik heb moeite met de gemaakte tegenstelling tussen jong en oud. Als jongere moet je de oudere niet als vijand zien. Volgens mij hebben ouderen niet meer rechten. Een schoonmaker van vijftig kan binnen twee weken ontslagen worden. Vaak wordt gedaan alsof alle ouderen dikke ontslagvergoedingen krijgen, maar dan zou het een simpel herverdelingsvraagstuk zijn."

"Toch hebben jongeren het gevoel dat er niet genoeg bereikt wordt. De positie van jongeren is ook slechter geworden en de vakbeweging heeft daar te weinig aan gedaan. De jongerenbonden van de FNV en CNV organiseren nu de Nieuwe Top. Dat is een initiatief dat lijkt op de G500. Deze jongeren staan niet aan de zijlijn te roepen, maar proberen organisaties en partijen te beïnvloeden. Slechts drie procent van de vakbondsbestuurders is onder de 35. Ik heb eigenlijk zelf het slechte voorbeeld gegeven door weg te gaan."

"Ik voel me verwant met de vakbeweging. Het is nodig dat werknemers georganiseerd zijn. Maar de polder is niet altijd goed geweest. Daardoor hebben bonden ingestemd met dingen waar de achterban zich niet in herkende. De vakbeweging mag activistischer worden. En ze moet zich de vraag stellen: 'Waar komen we voor op?'

Ik geloof in de kracht van organiseren. Het is belangrijk dat mensen elkaar vinden om zich voor hetzelfde in te zetten. Het is als vakbondslid makkelijk om kritiek te leveren, maar de bond dat ben je zelf. Een schoonmaker die klaagt dat hij iets anders wil, zoals nieuwe werkkleding, maar niet bereid is om daar zelf wat voor te doen, mag ook niet boos zijn op de leiders. Waar het voor mij om draait is dat mensen een eigen positie verwerven. Daar wil ik me de komende jaren mee bezighouden. Als het aan mij ligt wordt dat het belangrijkste thema van GroenLinks bij de aankomende gemeenteraadsverkiezingen."