Herdenken van oorlogsleed, stilstaan bij wrede onderdrukking in het verleden: het wordt belangrijker in het leven van de na-oorlogse generatie. De aandacht voor de slinkende groep overlevenden, voor hun verdriet en dat van nabestaanden, groeit - en terecht.
Het worden gelegenheden waarbij aanwezigen, fysiek of via een beeldscherm, met elkaar voor korte tijd het ‘nooit meer oorlog’ durven toestaan in hun voorstellingsvermogen.
De werkelijkheid leert anders. Op 1 augustus publiceerde het Financieele Dagblad een artikel met als kop ‘De nieuwe wapenwedloop’. Daarin wordt nauwgezet beschreven hoe de wapenuitgaven wereldwijd goeien, van China, tot Europa. De moeizame maar succesvolle besprekingen over kernwapenbeheersing van de afgelopen decennia lijken plaats te maken voor grote investeringen in zeer geavanceerde wapens. De retoriek verandert mee. ‘Zijn we bestand tegen nieuwe dreigingen?’
De onvolprezen Ko Colijn analyseerde op 6 augustus in NRC Handelsblad dat geen akkoord de internationale wapenwedloop lijkt te kunnen intomen. ‘Wapenbeheersing is uit, maar o zo nodig’, luidt de kop boven zijn artikel. Er dreigt namelijk een tweede golf als het om kernbewapening gaat, stelt hij vast. Duizenden miljarden euro’s worden uitgegeven voor een nieuwe generatie atoomwapens. China haalt in hoog tempo zijn achterstand in.
Op het Plein van de Hemelse Vrede werd tijdens de viering van de zeventigste verjaardag van de republiek de groeiende militaire macht getoond met, tijdens een grootscheepse militaire parade, de onthulling van de Dongfeng 17: een nucleair wapensysteem dat in een halfuur de VS kan bereiken. En in die VS wordt een verkiezingscampagne gevoerd, waarin het vijanddenken de boventoon voert, nationaal en internationaal. Alle grootmachten rammelen met de kettingen.
“ Succesvolle besprekingen over kernwapenbeheersing maken plaats voor investeringen in zeer geavanceerde wapens ”
Straks is het Prinsjesdag met daaropvolgend de algemene en politieke beschouwingen. Dan komen de begrotingen op de politieke agenda, ook die van de ministeries van Buitenlandse Zaken en Defensie. Ooit waren dit de hoogtepunten van de parlementaire herfst. Ik geef toe: toen was er een massale vredesbeweging. De kwestie of er toch nog een enkel wapen met een kernkop uitgerust mocht worden, vormde een splijtzwam binnen de PvdA in de jaren tachtig van de vorige eeuw.
Duizenden miljarden voor wapens - ik probeer het echt tot me door te laten dringen. Zoals ik op 4 mei tot me door probeer te laten dringen hoe het geweest moet zijn. Hoe ik ook mijn best doe, ik kan die twee dingen niet los van elkaar zien. Wat ik wél weet, is dat ontwapening hoger op de agenda moet. Te beginnen in Nederland.
Dit artikel staat in het herfstnummer van de Helling ?, jaar 2020. Altijd de nieuwste artikelen lezen? Word abonnee van het tijdschrift. Je ontvangt dan vier keer per jaar het tijdschrift per post. Of kies voor het online abonnement en lees de Helling digitaal.
De Helling draagt bij aan verdieping en politieke visievorming binnen GroenLinks. Met een abonnement steun je het werk van het tijdschrift en Wetenschappelijk Bureau GroenLinks.