Leidt de Russische invasie van Oekraïne tot een ommezwaai in het GroenLinks-denken over vrede en veiligheid? Een rondgang langs diverse deskundigen werpt licht op deze vraag. “Misschien mag het wel wat meer schuren binnen GroenLinks.”
Dit jaar is op vele manieren en op vele plekken in de wereld herdacht dat de Tweede Wereldoorlog 75 jaar geleden ten einde kwam. Op 4 mei op een lege Dam, indrukwekkender dan ooit. Op 15 augustus stonden we in Den Haag stil bij het einde van de oorlog, in Azië. Toen pas was het echt voorbij.
Dat het ene Europese land het andere Europese land zou binnenvallen, leek onmogelijk. Met uitzondering van het bloedige uiteenvallen van Joegoslavië was Europa een zone van vrede en recht. De zinloze oorlog van Poetins Rusland in Oekraïne heeft het continent hardhandig wakker geschud.
Lokale politici hoeven niet machteloos toe te zien hoe hun verkiezingscampagnes worden overschaduwd door de oorlog in Oekraïne. Zij kunnen bijdragen aan het financieel afknijpen van de agressor in het Kremlin door hartstochtelijker dan ooit te pleiten voor woningisolatie, warmtepompen, zonnepanelen en windturbines. De energietransitie verknoopt de gemeentepolitiek met de wereldpolitiek.
Grote mondiale conflicten worden niet beslecht in de Tweede Kamer. Den Haag is niet het middelpunt van de wereld. De invloed van Nederland wordt bepaald door de mate waarin ons land samenwerkt met andere landen. Daarom moet GroenLinks bij het bepalen van een standpunt over militaire interventie over de grens kijken. De opvattingen van bondgenoten dienen mee te wegen.
In het politieke debat wordt de term ‘Europees leger’ te pas en te onpas gebruikt, maar zelden wordt erbij gezegd wat dat echt zou betekenen: dat de nationale strijdkrachten volledig verdwijnen en vervangen worden door één land-, lucht- en zeemacht, waarvan alle militairen op de loonlijst van de EU staan.
Nog steeds stromen de reacties op het partijdebat en de bijbehorende startnotitie binnen bij GroenLinks. John Jorna wijst op de complexiteit van conflicten en de notie van bevrijding - van wie, van wat? Paul Straver pleit voor een beslismodel, maar ook voor scherp blijven voor en tijdens de conflicten. Henk Daalder vindt dat debatten eerder moeten beginnen, ook onder de leden en wijst op het belang van een goede diagnose van het conflict zelf.
De invloed van compromissen en taalspelletjes in het politieke debat op de slagingskans van missies. Van oorsprong staat GroenLinks kritisch tegenover militaire interventies: de partij stelt kritische vragen wanneer een militaire interventie wordt overwogen en stelt strikte voorwaarden aan deelname aan interventies.
De politiemissie in Kunduz en de interventie in Libië hebben het debat over interventie in GroenLinks weer doen oplaaien. Wie de nieuwe Helling leest komt goed beslagen ten ijs. Invalshoek is het VNconcept Responsibility to Protect (R2P): moet GroenLinks zich opwerpen als voorvechter van R2P of moet het worden bekritiseerd als schaamlap voor de bescherming van geopolitieke en economische belangen door rijke landen?