Column Andrée van Es

Ik heb onlangs drie weken gereisd in China. In dat grote land, waarin de meerderheid van de 1,3 miljard mensen van overheidswege richting treurige megaflatgebouwen in grote steden wordt gedirigeerd, lijkt de wereld gek genoeg veel minder complex. Heel hard werken, de informatie van de staatstelevisie opnemen, de koers van leider Xi Jinping kennen, trots zijn op de wereldwijde expansie van de Chinese economie, je enige kleinkind opvangen, je telefoon op tijd opladen. Vooral dat laatste, want de smartphone is al veel meer dan bij ons het verlengstuk van lichaam en geest.

De snelheid waarmee grote infrastructurele projecten daar tot stand komen, wordt door westerse ondernemers met afgunst bekeken. Geen jarenlange inspraakprocedures! Dag en nacht doorwerken!

    Portretfoto Andrée van Es
    Foto: De Beeldredaktie (Sander Nieuwenhuys)

    Je staat er toch een beetje beteuterd bij te kijken, die grote halen waarmee opgewekt de toekomst gemaakt wordt. Waar gehakt wordt, vallen spaanders. Dus dat de razendsnelle technologische ontwikkelingen een bijkans totalitaire gedragsbeïnvloeding vergemakkelijken: vooralsnog kniesoren die er op letten.

    Het is soms lastig functioneren te midden van de democratische instituties in de westerse wereld, met een vrije pers die je ongevraagd ieder moment een microfoon onder je neus kan duwen. Een permanente deadline, die de nieuwseter onverzadigbaar maakt en de politicus kortademig. Een permanente vertrouwenscrisis tussen kiezer en gekozene.

    En inderdaad, wereldwijde, uiterst complexe vraagstukken. Er is geen algoritme dat de honger en de energietransitie voor ons oplost. Maar er is ook geen sterke man die zoveel vertrouwen verdient dat hij niet bevraagd hoeft te worden. Ik geef toe: ik ben bevooroordeeld, in de ogen van een groeiende groep cynici wellicht verdacht. In elk geval gevormd door meer dan veertig jaar functioneren in en met die democratisch gekozen instituties.

    Ik ken de frustratie over langzame besluitvormingsprocessen en door besluiteloosheid oplopende conflicten. Ik heb gezien hoe de macht van het geld de politieke arena beïnvloedt. Toch is er alle reden voor een diep wantrouwen tegen het modieuze gepraat over “de mensen die helemaal geen behoefte hebben aan meepraten en meebeslissen”. Ik zie iets anders, namelijk mensen die hun schouders ophalen alsof ze zeggen: er is toch niets aan te doen.

    Ik zag dat in China bij een dame die bijna verontschuldigend vertelde dat de toestemming om twee kinderen te mogen hebben, voor haar te laat kwam. Maar ik zie het ook in Nederland, op veel meer plaatsen dan mij lief is, en ik hoor te weinig weerwoord.

    Praten dus. Met méér mensen in plaats van met minder. De veerkracht van de mensheid wordt niet bepaald door de haast van het snelle besluit, maar door de tijd van hen die het besluit kunnen dragen.

    Cover de Helling 2018 Winter

    Word abonnee

    Dit artikel staat in het winternummer van de Helling ⛄, jaar 2018. Altijd de nieuwste artikelen lezen? Word abonnee van het tijdschrift. Je ontvangt dan vier keer per jaar het tijdschrift per post. Of kies voor het online abonnement en lees de Helling digitaal.

    De Helling draagt bij aan verdieping en politieke visievorming binnen GroenLinks. Met een abonnement steun je het werk van het tijdschrift en Wetenschappelijk Bureau GroenLinks.

    Word abonnee