Het Nationaal Energieakkoord uit 2013 is niet meer dan een eerste stap naar een duurzame energievoorziening. Hoe ziet een structurele aanpak van de energietransitie eruit? De wetenschappelijke bureaus van zes partijen laten hierover hun licht schijnen in de essaybundel Energietransitie: politiek robuust, die op 22 september werd aangeboden aan Ed Nijpels, de voorzitter van de Borgingscommissie van het Energieakkoord.
Toen olie nog tien dollar per vat kostte en klimaatverandering niet bestond, was ik al geobsedeerd door energieverbruik. Maar niet uit ideële overwegingen. Het kwam door een digitale teller in de auto. De teller gaf het actuele brandstofverbruik weer en de voortdurend verspringende oranje pixels fascineerden mij als klein ventje op eenzelfde manier als Tetris dat deed. Toen ik merkte dat de pixels dramatisch versprongen en het brandstofverbruik halveerden als we vlak achter een vrachtwagen gingen rijden, eiste ik dat we alleen nog maar achter vrachtwagens zouden rijden. Niet zo veilig, maar je reed dan al gauw 1 op 20.
Eindelijk leveren linkse partijen fundamentele kritiek op de zogeheten verworvenheden van de jaren zestig en zeventig. Onder het mom van vrijheid zijn kostbare tradities en oude waarden aan de kant geschoven. Op de tast zoeken PvdA en GroenLinks naar nieuwe.
Tijdens de tweede lezing in de reeks 'Waardevolle economie' analyseerde econoom Alfred Kleinknecht de bouwstenen van de crisis. Een belangrijke rol geeft hij aan het neoliberale gedachtegoed, dat sinds de jaren tachtig bezig is de verzorgingsstaat af te breken. De shock van de crisis wordt door rechts aangegrepen om fors te bezuinigen op de restanten van de keynesiaanse economie.
De financiële crisis woekert nog immer voort, inmiddels vooral als soevereine schuldencrisis in de Europese periferie. Tegelijk is het debat de afgelopen jaren verengt tot de overheidsbegroting: blijven we onder de 3% en hoe slecht was het beleid in de crisislanden in de periferie van de Eurozone wel niet. Daarmee verliezen we de fundamentele oorzaken van de huidige economische misère uit het oog, en wordt de schuld te eenzijdig bij overheden gelegd.
Naast voedsel en onderdak wil de mens de ervaring dat zijn leven zin heeft. De markt biedt daar de uitgelezen mogelijkheid voor. Dit leidt tot overconsumptie en uitbuiting van de aarde. De klimaatcrisis is, volgens theoloog Jurjen Donkers, vooral een zingevingsprobleem.
Wat heeft het Wetenschappelijk Bureau GroenLinks bezield om een boek te maken waarin de vrijheid wordt bejubeld? Die vraag stelden Tsjalling Swierstra en Evelien Tonkens in een recensie van het boek Vrijheid als ideaal (Snels, 2005; Swierstra en Tonkens, 2005). Kort na de publicatie van Vrijheid als ideaal verscheen Vrijheid verplicht, met een concluderend hoofdstuk van Swierstra en Tonkens (Hurenkamp en Kremer, 2005). Het is meteen duidelijk dat beide boeken een verschillende inzet hebben.