Feiten, analyses, meningen en adviezen
Er wordt niet genoeg geanticipeerd op toekomstige uitdagingen die onherroepelijk op ons afkomen, zoals die op het gebied van milieu, energie, grondstoffen, arbeidsverhoudingen, dreigende tweedelingen op de arbeidsmarkt, verdergaande kenniseconomie en de veranderende positie van de Nederlandse economie op het wereldtoneel. Omdat de overheid in tijden van grote onevenwichtigheden de enige is die met anticyclisch beleid kan en moet compenseren, én met 'infrastructurele' maatregelen het anticipatieproces kan bevorderen, is hier sprake van een verzaking van de verantwoordelijkheden.
Daarom..
Tien aanbevelingen voor de macro economische overheidspolitiek van vandaag
- Stimuleer de economie door op macro economisch rendabele wijze te investeren in de fysieke, sociaal-culturele, energie- en kennisinfrastructuur. Combineer aldus een bestedingsimpuls met het anticiperen op de toekomstige uitdagingen van onder andere de problematiek van milieu, energie en grondstoffenschaarste. Doe dit gecoördineerd met andere landen met een betalingsbalansoverschot.
- Scheid de overheidsinvesteringen van de lopende uitgaven en hanteer daarvoor verschillende uitgavenregels. Dan kan financieel solide worden gestimuleerd en hoeven toekomstige generaties niet te worden opgezadeld met verouderde infrastructuur. Maak hierover ook afspraken in Europees verband.
- Stel een duidelijk beleid voor schuldsanering in het vooruitzicht, maar effectueer dit pas in betere tijden ten einde nu de bestedingen niet te frustreren. Pas hierbij de goede volgorde toe: eerst de banken, dan de private en daarna de collectieve sector.
- Verplicht de banken tot snel herkapitaliseren; alleen dan kan de kredietverlening goed op gang komen en heeft het stimuleringsbeleid van de overheid een groter multipliereffect. Verplicht ook het scheiden van nuts- van zakenbanken. Pleit voor een snellere en strengere invoering van de bankenunie in Europa.
- Stimuleer en faciliteer re-integratie-activiteiten en de daarvoor noodzakelijke om- en bijscholing c.q. werkervaringsplaatsen, zodat de beroepsbevolking toegerust blijft op en steeds kan inspelen op veranderende eisen van de arbeidsmarkt.
- Vorm de werkloosheids- en arbeidsongeschiktheidsverzekering om tot een volksverzekering voor een basispakket, waaraan dus ook zzp'ers deelnemen, met mogelijkheid tot aanvullende verzekeringen. Laat ook de werkgevers in bepaalde gevallen meebetalen, bijvoorbeeld met een premie die afhankelijk is van de WW-instroom vanuit diens bedrijf. Hierbij is te overwegen om de arbeidsongeschiktheidsverzekering te splitsen in een bedrijfsverzekering voor bedrijfsongevallen waar de werkgever verantwoordelijk voor is, en een volksverzekering voor zogeheten sociale risico's.
- Pak ook andere onderdelen van de tweedeling op de arbeidsmarkt aan, bv door het stimuleren van andere opbouw uit taakelementen van functies, zodat kansarmeren en mensen 'met een vlekje' ook kunnen participeren. Loonaanpassingen kunnen hierbij nodig zijn.
- Ga niet mee met de roep om verdere vervlakking van de tariefopbouw van inkomstenbelasting. Verlaag daarentegen de inkomstenbelasting voor de laagste loongroepen, met gelijktijdige vermindering van de verschillende toeslagen, die overigens als één toeslag per huishouden worden gegeven. Dit is mogelijk en rechtvaardig omdat de totale collectieve druk voor alle inkomensgroepen nu nagenoeg gelijk is.
- Mitigeer de structurele stijging van de collectieve zorgkosten aanzienlijk. Haal normale levensloop- en leefstijlafhankelijke goederen uit het basispakket en pas het vergoedingensysteem aan waarbij bovendien specialisten in loondienst worden genomen.
- Streef naar een beperkte en beheerste begrotingsunie in Europa en het invoeren van Eurobonds.