The Bright Side van Sumit Paul-Choudhury is wél een pleidooi voor een meer optimistische houding. Een houding die, aldus de auteur, aangeboren is en bij toepassing ons welzijn vergroot. “Optimisten zijn probleemoplossers die de situatie proberen te verbeteren. En als dat niet kan, zijn ze eerder dan pessimisten geneigd om de realiteit te aanvaarden en door te gaan.”
Via neuropsychologie, filosofie en geschiedenis worden de vele facetten van optimisme belicht. Hierbij doet Paul-Choudhury zijn best om weg te blijven van roekeloos optimisme en blinde hoop. Beide zorgen ervoor dat je gelooft dat het wel goed komt en daarmee scheppen ze geen handelend vermogen. Daartegenover zet hij een gepast optimistische houding, die je in beweging brengt. Tenminste, als je over genoeg voorstellingsvermogen bezit om je een betere versie van de wereld voor te stellen. Dankzij ons vermogen als mens om te anticiperen op onze toekomst en daar richting aan te geven, zijn we in staat geweest problemen op te lossen die voor elk ander dier noodlottig zouden zijn geweest.
Vervolgens gaat de auteur op zoek naar toepassingen van deze optimistische houding. Hier komt het verhaal er echter dunnetjes vanaf. Zo worden het koloniseren van Mars en wereldwijde geo-engineering als voorbeelden van optimistisch denken genoemd, want beide megaprojecten getuigen van een visionaire blik op een mogelijk betere wereld. Daarmee sluit dit dream big-denken aan bij de kern van het boek: je moet de versie van de toekomst vinden waarin je gelooft, anders lukt het niet om optimistisch te zijn. De echte vraag is niet of we écht de toekomst kunnen veranderen. De vraag is of we geloven dat we dat kunnen.
Hoe mooi die stelling ook is, het boek gaat helaas voorbij aan onderliggende beweegredenen van deze door miljonairs geïnitieerde megaprojecten. Daarbij wordt het feit genegeerd dat niet iedereen in dezelfde mate de mogelijkheid heeft om de toekomst naar zijn of haar hand te zetten.
Verder ontbreekt een reflectie op de kracht van handelen vanuit pessimisme, samengevat als ‘de toekomst zie ik somber in, dus daartegen kom ik in actie’, door Mara van der Lugt ‘hoopvol pessimisme’ genoemd.
De auteur toont zich een ware Karl Popper-aanhanger, met de stelling dat je niet in je eentje een optimistische toekomst voor je moet zien, maar dat het onze gezamenlijke plicht is om naar het onbekende te reiken in de hoop daar antwoorden te vinden. Via een aantal omwegen komt het boek daarmee terug bij het begrip hoop dat eerder in het boek zo vakkundig werd vermeden. Dat is niet erg, want in de kern is optimisme irrationeel, geeft Paul-Choudhury toe. Dat je, ondanks alles wat er gebeurt, niet opgeeft en doorgaat omdat een andere wereld mogelijk is.
Sumit Paul-Choudhury, The Bright Side. Een optimistische geschiedenis van de mensheid, Alfabet Uitgevers, 2025
Lees ook in deze Helling
Word vriend & ontvang de Helling
Altijd de nieuwste artikelen lezen? Als vriend van Wetenschappelijk Bureau GroenLinks ontvang je 4x per jaar de Helling per post. Ook heb je bij elke nieuwe editie direct toegang tot alle Helling-artikelen op onze website.
De Helling draagt bij aan verdieping en politieke visievorming binnen GroenLinks. Met jouw vriendschap steun je het werk van het tijdschrift en Wetenschappelijk Bureau GroenLinks.