De onlangs opnieuw vertaalde werken van denkers Antonio Gramsci en Carl Schmitt dagen linkse politieke partijen vandaag de dag uit om meer na te denken over oude vraagstukken in een moderne tijd, zoals politiek en politieke machtsvorming.
Als we de huidige tijdgeest, misschien het beste verwoord door de louche zakenman Gordon Gekko in de film Wall Street, moeten geloven, is hebzucht een goede zaak. Zonder greed geen menselijke vooruitgang. Daar werd in het verleden heel anders over gedacht.
Met ‘Het waagstuk van de politiek’ schreef filosoof Hannah Arendt een bundel die hoog op de leeslijst van hedendaagse politici zou moeten staan.
De ondertitel van dit boek, ‘Een ideeëngeschiedenis van de Fortuynrevolte’, zal menig lezer vreemd in de oren klinken. De ruk naar rechts die Nederland begin deze eeuw maakte, wordt over het algemeen juist níet geassocieerd met diepzinnige ideeën maar vooral met ‘de onderbuik’.
Welke politiek moeten we bedrijven nu de aarde ons ingrijpen in klimaat en leefomgeving beantwoordt met een stijgende zeespiegel en orkanen? De Franse filosoof Bruno Latour betoogt dat het Antropoceen, het tijdperk waarin de mens grote invloed heeft op haar natuurlijke omgeving, rammelt aan de fundamenten van ons politiek bestel.
Een woning is een bijzonder goed. Enerzijds is het een investering waarmee veel geld te verdienen valt, anderzijds heeft de overheid de wettelijke plicht te zorgen voor een goed, betaalbaar huis voor iedereen. Woningen spelen bovendien een cruciale rol in de energie- en zorgtransitie waar Nederland voor staat.
Europa moet grondig op de schop, vindt de Duitse politiek-filosoof Ulrike Guérot: alleen door de Unie om te vormen tot een republiek krijgt Europa het democratisch gehalte dat nodig is om te overleven. Een gesprek in het politieke hart van Europa met een utopische Europeaan. “Het werken aan een betere wereld lijkt op het bereiden van risotto: je begint bij de basis – gelijke rechten en vrijheid voor alle Europeanen – en dat bouw je heel, heel langzaam uit.”
Theodor Adorno, een van de grootste sociaal filosofen van de vorige eeuw, hield in 1967 aan de Universiteit van Wenen een lezing over de ‘aspecten van het nieuwe rechts-radicalisme’. Met de Holocaust nog vers in het collectieve geheugen probeerde Adorno het nieuw opkomende rechts te duiden.
‘Wij zijn de grootste NGO ter wereld.’ Het is deze uitspraak van Paul Polman, tot 1 januari 2019 topman van Unilever, die succesauteur Jeroen Smit een nieuw onderwerp verschafte na De prooi, diens bestseller over de teloorgang van ABN Amro.