El Salvador en Apple doen wat westerse overheden nalaten. Door het aanbod van primaire grondstoffen te verkleinen en de vraag naar gerecyclede grondstoffen te vergroten, dragen ze ertoe bij dat het lonend wordt om materialen te recyclen.
Verspilling
Nu zijn primaire grondstoffen nog vaak goedkoper dan gerecyclede. Mede daardoor vlot het niet met de recycling van metalen uit elektronica. In Nederland en Europa wordt slechts een derde deel van de afgedankte elektronica gescheiden ingeleverd, bij de gemeente of bij elektronicazaken. Gescheiden inzameling vergemakkelijkt recycling, maar niet alle grondstoffen blijven in kringloop. In een mobieltje zitten ongeveer zestig verschillende metalen. Juist de meest schaarse van die metalen worden niet gerecycled, omdat dat onrendabel is of omdat de technologie ontbreekt. Deze metalen eindigen via de verbrandingsoven op de afvalstort. Dat geldt bijvoorbeeld voor antimoon, een metaal waarvan de winbare voorraad in de aardkorst tegen 2050 op zal zijn. De wet laat deze verspilling helaas toe.
De Europese Unie zou moeten voorschrijven dat voor elektronica alleen nog materialen gebruikt worden die er ook weer veilig en efficiënt uit te halen zijn. Elektronicafabrikanten zouden het gescheiden inleveren van afgedankte elektronica moeten belonen, bijvoorbeeld met een retourpremie voor consumenten. Voeg daarbij een forse Europese heffing op de winning en import van primaire grondstoffen, en het voorbeeld van Apple krijgt navolging. Europa zou koploper worden in recyclingtechnologie.
Levensduur
Hoe belangrijk recycling ook is, het is niet dé oplossing voor grondstoffenschaarste. Het vergt energie en gaat gepaard met materiaalverliezen. Beter is om afval te voorkomen. Daarom studeert de EU op wetgeving om de levensduur van producten te verlengen.
Op dit punt scoort Apple ondermaats. Het bedrijf gaat ervan uit dat een iPhone slechts drie jaar meegaat en maakt het voor gebruikers moeilijk om hun toestel zelf te repareren of zelfs maar de batterij te vervangen. Een iPhone upgraden met betere onderdelen is al helemaal onmogelijk.
Apple beseft dat de circulaire economie de toekomst heeft, maar verdient nog graag aan de wegwerpeconomie.
Dit opiniestuk verscheen op 5 mei 2017 in het Algemeen Dagblad.
