Om het leven op onze planeet te behouden is een fundamentele hervorming van onze economie onvermijdelijk. Dit kan alleen als we het vertrouwen in de overheid herstellen. Een sterke overheid die met zelfvertrouwen samenwerkt met haar burgers, is noodzakelijk als we het kapitalisme nog willen keren.
Tijdens de laatste Franse presidentsverkiezingen zei Marine Le Pen dat ze een 'présidente du quotidien' wilde worden, een president van alledag. Het geeft te denken dat juist extreemrechts de zorgen van alledag weet te kapen en het persoonlijke politiek maakt. Links moet weer een emancipatiebeweging worden. Verbind de burn-out van de planeet met een strijdbare analyse van Big Tech en de groeiende controlesamenleving, waarin publieke waarden eroderen en het leven verder versnelt.
Slimme stroomnetten kunnen de overgang naar een groene energievoorziening versnellen. Maar ze zijn niet vanzelf eerlijk, transparant en privacyvriendelijk. Hoe verankeren we deze publieke waarden in het ontwerp van smart grids?
‘Transitie’ (digitaal of groen) en ‘skills’ zijn de nieuwe buzz-woorden. In het manifest ‘De toekomst van werk in de zware industrie’ benadrukken GroenLinks en de PvdA dat dit tot goede banen moet leiden met vaste contracten en een eerlijk loon. Het manifest besteedt te weinig aandacht aan menswaardig werk. Want door de invoering van nieuwe technologieën wordt het werk niet vanzelf interessanter, afwisselender en minder zwaar.
Kathalijne Buitenweg, één van de belangrijkste politici van GroenLinks, nam vorige week afscheid van de politiek. Eind deze maand verschijnt haar boek Datakracht en tegenmacht bij uitgeverij De Bezige Bij.
Het smart city-concept klinkt veelbelovend. Overheidstaken kunnen we sneller, goedkoper en efficiënter uitvoeren dankzij digitale technologie. Maar het leven van de dakloze Hassan staat in de smart city niet sneller of goedkoper weer op de rails, en de succesvolle zelfstandig ondernemer Esther verliest al haar rechten met één druk op de knop. Aan de hand van deze verhalen laat ik zien hoe en waardoor de overheid van karakter is veranderd door de toepassing van ICT.
Technologie wordt vaak gezien als dé oplossing voor het toenemende personeelstekort in de zorg. Het risico bestaat daarbij dat technologie een doel op zich wordt, en andere aspecten van zorg zoals menselijk contact naar de achtergrond verdwijnen. Zorg wordt pas slim wanneer technologie persoonlijke aandacht versterkt in plaats van vervangt.
De Amerikaanse Shoshana Zuboff, emeritus hoogleraar aan Harvard University, waarschuwt in haar boek 'The Age of Surveillance Capitalism' dat we in een nieuwe fase van het kapitalisme zijn beland. Een fase waarin Big Tech en steeds meer andere spelers op de markt winst maken met data die zonder toestemming van de burgers zijn verkregen en die dienen om toekomstig gedrag te voorspellen – met zeer kwalijke gevolgen voor de economie, de democratie en individuele burgers.
Burgers die samen energie opwekken kunnen een grote rol spelen in de energietransitie. Ze kunnen door warmte en stroom lokaal te verdelen de druk op het overbelaste energienet helpen verlichten. Maar dan moeten ze wel geholpen worden om de technische hobbels te nemen.
Technologie kan ons leven vergemakkelijken, maar mag ons niet overheersen. Als we willen voorkomen dat robots besluiten gaan nemen die aan mensen zijn voorbehouden, moeten we politieke actie ondernemen.