Kleding huren, wasmachines delen en een 15-minuten-samenleving. Om de CO2-uitstoot omlaag te krijgen, moeten consumptie en productie gericht zijn op gebruik in plaats van bezit. Dat vraagt om gericht financieel-economisch beleid, nieuwe technologie en burgerinitiatief.
Kathalijne Buitenweg, één van de belangrijkste politici van GroenLinks, nam vorige week afscheid van de politiek. Eind deze maand verschijnt haar boek Datakracht en tegenmacht bij uitgeverij De Bezige Bij.
Banken weten via onze betaalgegevens heel veel van ons. Maar wat mogen of moeten ze met die kennis? Hoe ver reikt hun zorgplicht? Mogen ze geld verdienen aan hun kennis over onze meest intieme transacties? Onvermijdelijke vragen die dringend bediscussieerd moeten worden.
Technologie is noch een natuurkracht, noch een serviele dienaar van de mens. Technologie is een vorm van macht, die we gedeeltelijk naar onze hand kunnen zetten. Technologie kan dus ook links zijn. Maar dat vereist dat links een ‘dikke ethiek’ durft te ontwikkelen, een visie op het goede leven, aldus hoogleraar techniekfilosofie Tsjalling Swierstra.
Slimme stroomnetten kunnen de overgang naar een groene energievoorziening versnellen. Maar ze zijn niet vanzelf eerlijk, transparant en privacyvriendelijk. Hoe verankeren we deze publieke waarden in het ontwerp van smart grids?
Het blijven functioneren van onze samenleving in crisistijd is sterk afhankelijk van technologie. Net als de democratie. Tegelijkertijd kleven daar ook risico’s aan. Corona-apps waaraan we onze data uitleveren, nepnieuws dat circuleert op social media en dat een eigen werkelijkheid representeert. De overheid die ons monitort met als argument dat het de veiligheid (en gezondheid) van burgers verhoogt. Zitten er grenzen aan onze privacy? Deze masterclass gaat over de kansen maar ook over de keerzijde van technologie. Kunnen we desinformatie en nepnieuws tegengaan zonder de vrijheid van meningsuiting aan te tasten?
Technologie is noch een natuurkracht, noch een serviele dienaar van de mens. Technologie is een vorm van macht, die we gedeeltelijk naar onze hand kunnen zetten. Dat hield de techniekfilosoof Tsjalling Swierstra ons voor tijdens een conferentie in de Eerste Kamer in 2018.(1) Die conferentie vormde de opmaat voor het technologieproject van Wetenschappelijk Bureau GroenLinks waar deze bundel het resultaat van is. Politici laten namelijk kansen liggen bij het sturen van technologische innovaties. Te vaak wordt de inzet van steeds meer sensoren, big data, algoritmen, platforms, apps en robots als onvermijdelijk gezien. Te weinig wordt besproken hoe technologie ons leven en ons samenleven beïnvloedt, en of we de gevolgen wel kunnen overzien. Volksvertegenwoordigers dienen zich sterker te bemoeien met de ontwikkeling en inzet van technologie in hun stad, dorp, provincie, land of unie. Als technologie een vorm van macht is, dan is technologie dus politiek.
Technologische vooruitgang gaat gepaard met veel onzekerheden. Beslissingen over deze complexe problemen vallen tussen politiek en wetenschap. Dit leidt tot onduidelijkheid en onvrede.
Goedkope kleding of een einde aan dwangarbeid in China? Servië en Albanië bij de EU of accepteren dat China in deze landen aan invloed wint? Het buitenlandbeleid moet grondig op de schop en dat betekent onvermijdelijk keuzes maken – soms pijnlijke.
Verhalen over kunstmatige intelligentie en robots suggereren dat we in een tijd van ongekende technologische vooruitgang leven. Kunstmatige intelligentie en robots gaan zorgen voor een ongekende technologische vooruitgang, met alle gevolgen van dien voor werknemers. Er zou sprake zijn van een ‘Second Machine Age’ waarin ‘Industry 4.0’ een ware productiviteitsrevolutie gaat ontketenen. Zo beweerden de economen Carl Frey en Michael Osborne in een veelbesproken studie van 2013 dat niet minder dan 47 procent van alle werknemers in de VS in de gevarenzone zit omdat hun werk door intelligente technologie kan worden overgenomen.