Steeds meer gemeenten voeden algoritmen met grote hoeveelheden persoonsgegevens om voorspellingen te doen over hun burgers. De Engelse stad Bristol geeft elk kind een score tussen 0 en 100, die het risico weergeeft dat het kind slachtoffer wordt van misbruik of verwaarlozing. Nederland kende tot voor kort SyRI, een systeem dat de bewoners van arme wijken binnenstebuiten keerde om fraude op te sporen. Wat is het effect van zulke voorspellende algoritmen op privacy, sociale rechtvaardigheid en het vertrouwen van burgers in hun overheid?
Van wie zijn de data die door sensoren worden verzameld in de stad? Welke besluiten mogen genomen worden door algoritmen? Vertrouwen we de zorg voor ouderen toe aan robots? Willen we camera’s met gezichtsherkenning op straat? GroenLinks werkt aan een standpunt over slimme steden voor de Europese Groenen.
Wittere wolken, spiegels in de ruimte, kunstmatig aangelegde bossen, fabrieken die CO2 uit de lucht trekken. Technieken om het klimaat te manipuleren en daarmee klimaatschade te beperken, winnen aan populariteit maar roepen tal van politieke vragen op. Want wie bepaalt of, hoe en waar de mens mag sleutelen aan het klimaat? En wie is verantwoordelijk voor de gevolgen?
Kleding huren, wasmachines delen en een 15-minuten-samenleving. Om de CO2-uitstoot omlaag te krijgen, moeten consumptie en productie gericht zijn op gebruik in plaats van bezit. Dat vraagt om gericht financieel-economisch beleid, nieuwe technologie en burgerinitiatief.
Kathalijne Buitenweg, één van de belangrijkste politici van GroenLinks, nam vorige week afscheid van de politiek. Eind deze maand verschijnt haar boek Datakracht en tegenmacht bij uitgeverij De Bezige Bij.
Banken weten via onze betaalgegevens heel veel van ons. Maar wat mogen of moeten ze met die kennis? Hoe ver reikt hun zorgplicht? Mogen ze geld verdienen aan hun kennis over onze meest intieme transacties? Onvermijdelijke vragen die dringend bediscussieerd moeten worden.
Technologie is noch een natuurkracht, noch een serviele dienaar van de mens. Technologie is een vorm van macht, die we gedeeltelijk naar onze hand kunnen zetten. Technologie kan dus ook links zijn. Maar dat vereist dat links een ‘dikke ethiek’ durft te ontwikkelen, een visie op het goede leven, aldus hoogleraar techniekfilosofie Tsjalling Swierstra.
Slimme stroomnetten kunnen de overgang naar een groene energievoorziening versnellen. Maar ze zijn niet vanzelf eerlijk, transparant en privacyvriendelijk. Hoe verankeren we deze publieke waarden in het ontwerp van smart grids?
Het blijven functioneren van onze samenleving in crisistijd is sterk afhankelijk van technologie. Net als de democratie. Tegelijkertijd kleven daar ook risico’s aan. Corona-apps waaraan we onze data uitleveren, nepnieuws dat circuleert op social media en dat een eigen werkelijkheid representeert. De overheid die ons monitort met als argument dat het de veiligheid (en gezondheid) van burgers verhoogt. Zitten er grenzen aan onze privacy? Deze masterclass gaat over de kansen maar ook over de keerzijde van technologie. Kunnen we desinformatie en nepnieuws tegengaan zonder de vrijheid van meningsuiting aan te tasten?
Technologie is noch een natuurkracht, noch een serviele dienaar van de mens. Technologie is een vorm van macht, die we gedeeltelijk naar onze hand kunnen zetten. Dat hield de techniekfilosoof Tsjalling Swierstra ons voor tijdens een conferentie in de Eerste Kamer in 2018.(1) Die conferentie vormde de opmaat voor het technologieproject van Wetenschappelijk Bureau GroenLinks waar deze bundel het resultaat van is. Politici laten namelijk kansen liggen bij het sturen van technologische innovaties. Te vaak wordt de inzet van steeds meer sensoren, big data, algoritmen, platforms, apps en robots als onvermijdelijk gezien. Te weinig wordt besproken hoe technologie ons leven en ons samenleven beïnvloedt, en of we de gevolgen wel kunnen overzien. Volksvertegenwoordigers dienen zich sterker te bemoeien met de ontwikkeling en inzet van technologie in hun stad, dorp, provincie, land of unie. Als technologie een vorm van macht is, dan is technologie dus politiek.