Het naoorlogse Nederlandse neoliberale beleid nam in de jaren tachtig een hoge vlucht. De eerste twee kabinetten-Lubbers (CDA/VVD) maakten in dit decennium een speerpunt van een grote sanering van de overheidsuitgaven. De verzorgingsstaat werd afgebouwd, staatsbedrijven werden geprivatiseerd.
Tijdens een van de laatste debatten die Joop den Uyl voerde als fractievoorzitter in 1986, waarschuwde hij premier Lubbers op indringende wijze voor de tweedeling die ontstond in de samenleving. Hij verweet de premier en andere politici dat zij blind waren voor de grote hoeveelheid mensen die in armoede leven. Hij maakte daarbij dankbaar gebruik van een rede van de gouverneur van New York die de toenmalige Amerikaanse president Ronald Reagan verweet dat hij "wijzend naar de vele lichtjes in New York – van de wolkenkrabbers, de reclames, de dakrestaurants" niet zag dat daaronder mensen in het donker leven.