We weten het al jaren: Nederland heeft een schuldenprobleem. Toch komt échte verandering maar niet van de grond. Hoe kan het dat het schuldenprobleem zo hardnekkig is? En wat is er nodig om dit probleem definitief de wereld uit te helpen? Wij bespreken het met Nadja Jungmann, lector Schulden en Incasso en bijzonder hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam.
Om het leven op onze planeet te behouden is een fundamentele hervorming van onze economie onvermijdelijk. Dit kan alleen als we het vertrouwen in de overheid herstellen. Een sterke overheid die met zelfvertrouwen samenwerkt met haar burgers, is noodzakelijk als we het kapitalisme nog willen keren.
Moeite doen om aandacht te geven en aardig te zijn maakt ons niet alleen tot betere mensen, het is een politieke daad. Door in alledaagse situaties tegen de kapitalistische logica van efficiëntie en controle in te gaan, kunnen we millimeter voor millimeter het systeem dwingen om zich aan te passen aan ons (in plaats van andersom).
Tijdens de laatste Franse presidentsverkiezingen zei Marine Le Pen dat ze een 'présidente du quotidien' wilde worden, een president van alledag. Het geeft te denken dat juist extreemrechts de zorgen van alledag weet te kapen en het persoonlijke politiek maakt. Links moet weer een emancipatiebeweging worden. Verbind de burn-out van de planeet met een strijdbare analyse van Big Tech en de groeiende controlesamenleving, waarin publieke waarden eroderen en het leven verder versnelt.
Om het einde van het kapitalisme voor ons te kunnen zien, hebben we andere verhalen nodig. Het dominante economische verhaal is besmeurd met ‘bloed en drek’, waar we veelal van weg kijken. In nieuwe verhalen moeten we juist kijken naar waar het pijn doet, zodat we het leed kunnen verminderen.
“Het is makkelijker om ons het einde van de wereld voor te stellen dan het einde van het kapitalisme.” Verschillende essayisten haalden deze uitspraak van de Engelse cultuurcriticus Marc Fisher aan in hun zoektocht naar het antwoord op onze essayvraag: hoe komen we voorbij het kapitalisme? Het is een uitspraak die resoneert. Maar het is tegelijkertijd ook een uitspraak die wij op grond van de 111 inzendingen in twijfel mogen trekken.
Al jaren praten we in onze linkse kringen over een alternatief voor het kapitalisme. Toch houden we gestaag koers op de klippen. Om voorbij het kapitalisme te komen is daarom niet nog meer inhoud nodig maar een gezamenlijke inzet om door onze bubbels te breken. Met dit essay won Stan van Schadewijk de Jongerenprijs van de Gaia-essaywedstrijd 2022.
Het is een vergissing om de hoop op een ecologische omwenteling te zoeken in specifieke maatregelen of een uitgestippelde route. Hoop is niet het resultaat van de openbaring van een utopie, maar van verzet tegen de noodtoestand. Wie droomt van een ander economisch systeem moet daar zijn waar het huidige systeem ravages aanricht. Met dit essay wonnen Sara Van Rompaey en Seppe De Meulder de Grote Prijs van de Gaia-essaywedstrijd 2022.
Door de manier waarop de wet eigendom beschermt, kunnen sommige bedrijven en mensen steeds meer geld binnenharken, stelt de Duitse juriste Katharine Pistor in 'Code of Capital'. Ze doet een aantal inspirerende voorstellen voor juridische veranderingen.