Wereldwijd zoeken politici de oplossing voor de financiële en economische crisis in austerity policies: een streng beleid van bezuinigen en het terugdringen van schulden. Een bekritiseerde oplossingsrichting (leestip: 'Austerity, the history of a dangerous idea' van Mark Blyth), maar wel een die stand lijkt te houden. Linkse partijen staan er bij en kijken er naar. Om vervolgens te grijpen naar een favoriete maatregel: het inkomensafhankelijk maken van voorzieningen en uitkeringen. Als we dan toch bezuinigen, laten we dan in elk geval de lage inkomens sparen. Dat klinkt sympathiek en past bij de door links gewenste solidariteit tussen rijk en arm. Maar is het eigenlijk wel zo'n goed idee?
Het denken van Marx verschilt op een paar punten essentieel van het latere socialisme. Dit verschil biedt bij uitstek aanknopingspunten voor de discussie over het basisinkomen.
Ieder jaar besteden we in Nederland ruim 26 miljard euro aan uitkeringen voor werkloosheid en arbeidsongeschiktheid. Uitkeringen die de afstand tot de arbeidsmarkt vaak verder vergroten. Een parallelle arbeidsmarkt biedt mensen loon en werk in plaats van een uitkering. Dit heeft niet alleen grote voordelen voor de werknemers zelf, maar ook voor de samenleving als geheel.
Willen linkse partijen uit het electorale en ideologische slop komen, dan moeten ze terug naar hun bronnen. Linkse partijen zullen de huidige economische en politieke orde opnieuw moeten interpreteren, willen ze haar kunnen veranderen. Daarom doen ze er goed aan Het Kapitaal van Karl Marx weer ter hand te nemen. Vijfentwintig jaar na de val van de Berlijnse muur kan het werk van Marx weer met een frisse blik worden gelezen, zonder de geopolitieke en ideologische strijd van de Koude Oorlog.
Veel progressieve Nederlanders met goede bedoelingen ten aanzien van diversiteit slagen er toch niet in hun leef- en werkomgeving diverser te maken. Dit komt door de fixatie op het anders-zijn en de vermeende achterstand van mensen met een migratieachtergrond. Hierdoor vallen deze groepen altijd buiten de boot, zelfs wanneer ze hun best doen om erbij te horen.
Participeren moet je kunnen, en niet iedereen kan dat. Kort door de bocht is dat de kern van de kritiek op het door de Koning geschetste perspectief van de participatiesamenleving. De sociaal doe-het-zelvers voorzien echter in een perspectief waarin de kwetsbaren wel kansen krijgen.
Er is eigenlijk geen goed excuus om ons huidige belastingstelsel maar ongemoeid te laten, vinden Timor El-Dardiry en Paul Teule. Daarom zou in plaats van arbeid, consumptie belast moeten worden.
Wie teveel verdient voor een sociale huurwoning en te weinig voor een koophuis, heeft het zwaar op de woningmarkt. Speculanten hebben massaal woningen gekocht om deze tegen woekerprijzen te verhuren aan mensen met een middeninkomen. Vier oplossingen om de ruimte voor speculanten te beperken en huren weer aantrekkelijk en betaalbaar te maken.
Veerkracht is een bruikbaar concept bij het doorlichten van systemen, of dat nu om voedsel, geld of energie gaat. Veerkracht is geen ideologie, maar een concept dat handen en voeten geeft aan idealen als duurzaamheid.
De coronacrisis maakt extra duidelijk dat kapitalisme slechts een manier is waarop de markt is ingevuld. Het kan ook heel anders. Pleidooi voor een post-corona-economie waarin de markt weer ingebed is in de gemeenschap en beter gereguleerd kan worden door de staat.