Kan onze economie blijven groeien als we planetaire grenzen willen respecteren en ontwikkelingslanden de ruimte willen geven om in de behoeften van hun inwoners te voorzien? Ja, zeggen de voorstanders van ‘groene groei’. Nee, zeggen de pleitbezorgers van ‘ontgroeien’. Vanwaar dit verschil van inzicht?
Een vriendin van mij, Margot, is consultatiebureau-arts in Amsterdam-Oud West. Hordes baby's en peuters trekken iedere dag aan haar spreekkamer voorbij, vergezeld door eigenwijze, vermoeide, strijdlustige of onzekere ouders. 'Wij zijn op het concentratiebureau en vorige week was Sinterklaas bij ons', vertelt Jip van bijna twee. Romy, twee en half jaar oud, is minder bijdehand. Margot krijgt haar niet aan de praat, boekjes, blokjes en knuffelberen ten spijt. 'Ze praat niet', zegt de moeder, 'ze is nog een baby, je praat toch niet tegen een baby?'
De linkse intellectuelen Édouard Louis (Franse schrijver, 1992) en Ken Loach (Britse filmregisseur, 1936) gaan in het boekje Dialoog over kunst & politiek in gesprek over maatschappelijke kwesties die hen bindt: klassenverschillen, sociale rechtvaardigheid, activisme en politiek.
Flitsbezorgers, bestelbusjes, er valt genoeg over te klagen. Maar de mensen die de bezorgeconomie draaiende houden worden opgejaagd en uitgeknepen. Dat is pas echt zorgwekkend. Het is hoog tijd om stukloon af te schaffen.
Toen ik begin vorige week van station Amsterdam Centraal naar huis liep, leek het station op een vuilnisbelt. Dat was ook het geval in steden als Den Bosch en Rotterdam. Al aan het einde van de eerste dag waarop de medewerkers van handhaving en de vuilophaaldiensten het werk neerlegden voor een hoger loon, maakten de rondslingerende verpakkingen duidelijk hoeveel werk ze op een dag verzetten.
Satireplatform De Speld postte recent weer een gevat verkiezingsspotje van de Partij tegen de Burger. De strak in pak geklede lijsttrekker brengt een bezoek aan het Noord-Hollandse dorpje Ursem. "In dit dorp komt maar twee keer per week een bus. Schandalig! Dat is twee keer te veel. De mensen hier voelen zich verlaten door de overheid. Terecht! Maar ons werk is nog lang niet af." Met een grote schaar knipt hij de stroomkabels van de lantaarnpalen door. "Voor de Partij tegen de Burger is iedere voorziening er één te veel. We gaan direct stoppen met lantaarnpalen, water, elektra."
Hoe zou een (radicaal) ander socialezekerheidsstelsel eruit kunnen zien? Wat gebeurt er als we daarbij uitgaan van vertrouwen en een menswaardige behandeling? Een gesprek tussen János Betkó, die daar in de gemeente Nijmegen onderzoek naar deed, en Denise Harleman, die het burgerinitiatief voor bestaanszekerheid Collectief Kapitaal oprichtte.
Hoe vormen we ons destructieve kapitalistische systeem om tot een eerlijke en duurzame donuteconomie? Niet minder dan 54 mensen stuurden een bijdrage in voor de Gaia-essaywedstrijd 2023.
Moeite doen om aandacht te geven en aardig te zijn maakt ons niet alleen tot betere mensen, het is een politieke daad. Door in alledaagse situaties tegen de kapitalistische logica van efficiëntie en controle in te gaan, kunnen we millimeter voor millimeter het systeem dwingen om zich aan te passen aan ons (in plaats van andersom).
Wie ‘groen’ denkt, moet ‘rood’ doen – en andersom. Groene politiek vraagt om rechtvaardigheid: het beschermen van de kwetsbaren en het ter verantwoording roepen van de machtigen. En rode politiek vraagt om een niet-aflatende strijd voor een leefbare aarde, want alleen een leefbare wereld biedt alle mensen ongeacht de dikte van hun portemonnee, de kleur van hun huid en de plek waar hun wieg heeft gestaan een toekomst.