75 jaar geleden kwamen de leden van de Mont Pèlerin Society bij elkaar in Bloemendaal en Amsterdam. De oprichter van dit gezelschap, econoom Friedrich Hayek, was naar Nederland gekomen om lezingen te houden en in gesprek te gaan over economische voorwaarden voor politieke vrijheid, economische integratie en belastingpolitiek. Via deze bijeenkomsten stroomde het neoliberale gedachtengoed ons land binnen, zo is te lezen in het boek Neoliberalisme van Bram Mellink en Merijn Oudenampsen.
Wat ik me dan afvraag is: zullen de leden van de Mont Pèlerin Society tijdens hun Nederlandse bijeenkomsten discussies hebben gevoerd over de vraag of de term neoliberalisme het juiste isme is? Zijn er alternatieve labels voor het gedeelde ideologische gedachtegoed geopperd en weer van tafel gegaan? Was hierover eensgezindheid of stonden ze met de koppen tegenover elkaar? Ik weet het niet zeker, maar ik heb zo’n vermoeden dat de discussies meer gingen over inhoud dan over labels.
Gezamenlijke ideologische grondslag
Nu de leden van GroenLinks en PvdA zich vorige week met een overdonderende meerderheid uitspraken voor de oprichting van een nieuwe partij, groeit de noodzaak om een gezamenlijke ideologische grondslag te definiëren. Daar hebben politici, leden en (ervarings)experts allemaal vanuit hun eigen rol een belangrijke bijdrage aan te leveren.
Wij vanuit de wetenschappelijke bureaus hebben op verzoek van de partijbesturen al initiatief genomen door een eerste voorzet beginselprogramma te schrijven. Met het stuk ‘Tijd voor solidariteit’ openen Wetenschappelijk Bureau GroenLinks en de Wiardi Beckman Stichting de discussie over de beginselen voor de nieuwe partij en beweging.
Volgens ons is de kern van onze politiek de overtuiging dat we onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Solidariteit is een voorwaarde om onze idealen van gelijkwaardigheid, een gezonde planeet en vrijheid te realiseren. Want samen staan we sterk. Je kunt het stuk lezen op onze website. We zijn benieuwd wat je ervan vindt. Via de website van GroenLinks-PvdA kun je je reactie delen.
Ik krijg regelmatig de vraag wat voor een isme we willen plakken op onze ideologische voorzet. Ecosocialisme? Groene sociaaldemocratie? Rood ecologisme? Democratisch socialisme? Collectivisme? Het antwoord hierop is: we zijn niet actief op zoek gegaan naar een nieuw isme. Al deze labels kunnen we betekenis geven door ze te laden met ons inhoudelijke verhaal. En op al die labels is vast ook iets af te dingen.
Toekomstige politicologen en historici
Tijdens het schrijven van ons stuk hebben we veel gesprekken gevoerd met leden en (ervarings)experts. Op het congres aankomende zaterdag doen we dat opnieuw. En na de zomer pakken we de draad weer op, zodat we de voorzet die er ligt kunnen doorontwikkelen naar een versie die aan de leden wordt voorgelegd richting oprichtingscongres.
Op onze website hebben we verschillende opinies verzameld die bijdragen aan het gesprek over een gezamenlijke ideologische grondslag. In de vier stukken lijken Max Tollenaar, Wouter Ubbink en Sabine Scharwachter recht tegenover Habtamu de Hoop te staan, waar het gaat om labels. Terwijl de laatste een nieuwe versie van de sociaaldemocratie bepleit, willen de andere drie van deze term af. Tollenaar richt zich uitsluitend tégen de sociaaldemocratie; Ubbink en Scharwachter pleiten voor het ecosocialisme.
Wij nodigen je uit om de vier stukken te lezen die verschillende politieke vergezichten schetsen. Ontdek zelf de overeenkomsten en verschillen in visies, idealen, thema’s en ideeën. En laten we daarover met elkaar in gesprek gaan en blijven. Dan mogen de politicologen en historici van de toekomst gaan bepalen welk isme het beste past bij de ideologische grondslag waarmee we Nederland hebben doen veranderen in een rechtvaardige samenleving.
