Leidt de Russische invasie van Oekraïne tot een ommezwaai in het GroenLinks-denken over vrede en veiligheid? Een rondgang langs diverse deskundigen werpt licht op deze vraag. “Misschien mag het wel wat meer schuren binnen GroenLinks.”
Wie landelijke verkiezingen wil winnen, moet in de electorale goudmijn Noord-Brabant zijn. Het voormalig katholieke bolwerk is tegenwoordig een van de provincies met het hoogste percentage kiezers die overstappen van de ene partij naar de andere. Dat maakt de provincie een swing state waar stemmen te winnen zijn.
Eén van de meest gebruikte termen in het publieke debat is ook een van de minst begrepen: neoliberalisme. Toen het wetenschappelijk bureau van de VVD een boek publiceerde met het betoog dat neoliberalisme in Nederland niet bestond, was voor historici Bram Mellink en Merijn Oudenampsen de maat vol. Vier jaar lang werkten zij samen met hun collega Naomi Woltring aan een boek over de wortels van het neoliberalisme in Nederland. Ze schreven het boek 'Neoliberalisme. Een Nederlandse geschiedenis'. Hoog tijd voor een gesprek met de auteurs.
Onze relatie met de natuur is gestoeld op eigenaarschap en rentmeesterschap. De natuur is van ons, of is geleend, en moet daarom worden beheerd. In beide gevallen heeft de natuur een functie, namelijk het dienen van menselijke belangen. Hierin schuilt het risico van uitbuiting, en dat is wat in de moderne wereld gebeurt. Filosofe Isabelle Stengers schetst een alternatief systeem van ‘cosmopolitiek’ dat volgens Arthur Oldeman en Elze Vermaas handvatten biedt voor een systeem waarin de natuur een eigen stem heeft.
Het concept rechten voor de natuur is lastig te verwerken in bijvoorbeeld een vergunningenprocedure, meent Ivo Stumpe. De meeste Nederlanders staan voor een goede belangenafweging tussen economie en milieu. Daarbinnen valt volgens hem al enorm veel te verbeteren. “Meer onderzoek naar milieueffecten, waar nodig snel normen aanscherpen, regels beter handhaven en meer mogelijkheden om vergunningen te wijzigen of in te trekken.”
Elk mens verdient dezelfde waardigheid en rechtvaardigheid, zegt het kosmopolitisme. Deze hoogwaardige humanitaire waarden stranden in de praktijk vaak in gebrekkige naleving. In 'De kosmopolitische traditie" gaat de Amerikaans filosofe Martha C. Nussbaum aan de hand van denkers als Cicero, Hugo de Groot en Adam Smith in op de verdiensten en de spanningen van het kosmopolitische gedachtegoed. Haar voorgestelde oplossing leunt wel erg zwaar op de autonomie van natiestaten.
Dat het ene Europese land het andere Europese land zou binnenvallen, leek onmogelijk. Met uitzondering van het bloedige uiteenvallen van Joegoslavië was Europa een zone van vrede en recht. De zinloze oorlog van Poetins Rusland in Oekraïne heeft het continent hardhandig wakker geschud.
De wereld staat in brand. Drie crises komen samen: klimaat, corona en oorlog. Toen corona losbarstte, toen Limburg onder water liep, constateerden veel duiders van het nieuws, net als bij het uitbreken van de Oekraïne-oorlog, dat ‘het Westen’ in slaap gesust was. Maar het is tijd om te erkennen dat landen als Nederland vooral baat hadden bij ontkenning. We hebben lang de moeilijke keuzes voor ons uit geschoven door Oost-Indisch doof te zijn.
Het is een vergissing om de hoop op een ecologische omwenteling te zoeken in specifieke maatregelen of een uitgestippelde route. Hoop is niet het resultaat van de openbaring van een utopie, maar van verzet tegen de noodtoestand. Wie droomt van een ander economisch systeem moet daar zijn waar het huidige systeem ravages aanricht. Met dit essay wonnen Sara Van Rompaey en Seppe De Meulder de Grote Prijs van de Gaia-essaywedstrijd 2022.
Voedselproductie gaat niet alleen over ons voedsel. Een belangrijke sleutel voor duurzaamheid is het voer dat wij niet eten, en dat daardoor vaak onzichtbaar is: veevoer. Bij het vinden van oplossingen is een belangrijke rol weggelegd voor de overheid.