Een Europese Unie die het dogma van economische groei afzweert, kan gemakkelijker haar afhankelijkheid van energie en grondstoffen uit Rusland en China verminderen. Dat versterkt de Europese veerkracht. Minder afhankelijk worden van de Verenigde Staten op veiligheidsgebied is daarentegen een ingewikkelder opgave voor een post-groei-EU.
De 'degrowth'-beweging wint snel aan populariteit in Europa. Zij bepleit het afzweren van economische groei. Maar kunnen we zonder groei nog voor onze waarden en belangen opkomen op het wereldtoneel? Jazeker, zegt duurzaamheidsexpert Gaya Herrington. Een Europese Unie die niet op groei maar op welzijn mikt, staat sterker op het moment dat de ecologie wraak neemt op de economie. Maar zij moet wel investeren in defensie en diplomatie.
Kan onze economie blijven groeien als we planetaire grenzen willen respecteren en ontwikkelingslanden de ruimte willen geven om in de behoeften van hun inwoners te voorzien? In deze kennissessie verkennen we de verschillen en overeenkomsten tussen 'groene groei' en 'ontgroeien'.
De mondiale klimaatcrisis en de nationale stikstofcrisis confronteren ons met de grenzen aan de groei. Maar kunnen we economische groei wel loslaten in een wereld vol conflicten, waar het bbp geldt als een bron van macht? We spreken erover met Trineke Palm, veiligheidsexpert en directeur van het Wetenschappelijk Instituut van de ChristenUnie, en Hans Stegeman, hoofdeconoom van de Triodos Bank en columnist.
Despite the rising cost of living, most of us in the European Union lead privileged lives. Outside the EU’s borders, hundreds of millions of people toil for our prosperity and even fight for our democracy. If you take to the streets to protest against price hikes and job losses, be careful not to throw these people under the bus.
In het politieke debat wordt de term ‘Europees leger’ te pas en te onpas gebruikt, maar zelden wordt erbij gezegd wat dat echt zou betekenen: dat de nationale strijdkrachten volledig verdwijnen en vervangen worden door één land-, lucht- en zeemacht, waarvan alle militairen op de loonlijst van de EU staan.
Het is onwaarschijnlijk dat we de ecologische crisis kunnen stoppen zolang onze economie blijft groeien. We kunnen ons dus maar beter voorbereiden op een toekomst zonder bbp-groei. Maar wat betekent een afscheid van de groei voor de positie van Nederland en de Europese Unie op het wereldtoneel? Kunnen we straks onszelf, de democratie en de internationale rechtsorde nog verdedigen tegen agressieve autocraten?
Onder invloed van euroscepsis en wantrouwen onder de Nederlandse bevolking heeft Den Haag lange tijd de uitbreiding van de Europese Unie gefrustreerd. Dat had negatieve, destabiliserende consequenties voor de Westelijke Balkan. In de publieke opinie is de stemming inmiddels omgeslagen, van isolationisme naar meer internationalisme. Nederland moet nu het voortouw nemen om de toenadering tussen EU en de westelijke Balkanlanden weer op gang te brengen.
Het met nieuw aangemaakt geld financieren van overheidsuitgaven heeft menig land geholpen in tijden van crisis en oorlog. Omdat iedere hyperinflatie in de geschiedenis begon met deze monetaire financiering, heeft het instrument een slechte reputatie gekregen. Daarom is het in de EU verboden, wat de Europese Centrale Bank verhindert om staten op deze manier te helpen de coronacrisis te boven te komen. Toch zijn de gevaren beperkt en biedt het kansen voor het verduurzamen van de samenleving. Onder strikte voorwaarden is dit paardenmiddel dan ook verdedigbaar.