De financiële en economische crises stimuleren het denken over alternatieven voor het neoliberalisme en de politieke crisis roept vragen op over de relatie tussen overheid en burgers. Er wordt weer gepleit voor meer ruimte voor zelfbeheer, collectief eigendom en gemeenschappelijk bezit. De nieuwe Helling introduceert dit debat met zijn vele onbeantwoorde vragen
Een toespraak van een Maltese diplomaat tot de Verenigde Naties, vijftig jaar geleden, leidde ertoe dat het ‘gemeenschappelijk erfgoed van de mensheid’ werd opgenomen in het volkenrecht. Dat beginsel verdient bredere erkenning, nu de jacht op grondstoffen zich uitbreidt naar de oceanen en het heelal.
De gestaalde juridische kaders verdragen zich moeilijk met ecosystemen, zeker als ze groot en ver weg zijn (of lijken). We spreken rechtsgeleerde Prue Taylor, kenner van het gemeenschappelijk erfgoed van de mensheid. "De soevereiniteit van staten, die onze planeet kapot maakt, moet aan banden worden gelegd."
De commons vormen een sleutelingrediënt bij het formuleren van een nieuw links verhaal, omdat ze ons voeren naar een politiek voorbij de dualiteit van staat en markt. Wat verstaan we onder gemeengoed en wat biedt het voor perspectief?
Burgers die samen energie opwekken kunnen een grote rol spelen in de energietransitie. Ze kunnen door warmte en stroom lokaal te verdelen de druk op het overbelaste energienet helpen verlichten. Maar dan moeten ze wel geholpen worden om de technische hobbels te nemen.
Waarom is er na zes jaar crisis zo weinig protest? Gezien de voortdurende berichtgeving over de losgeslagen financiële wereld, speculerende semi-publieke instellingen en groeiende sociale ongelijkheid is de hedendaagse apathie op zijn minst opmerkelijk. Hoe is ze te verklaren? Het gebrek aan protest hangt samen met een gebrek aan een Groot Verhaal, dat de huidige misstanden met elkaar in verband kan brengen en tot actie aanzet.
Cyberfilosoof Michel Bauwens schreef een voorwoord bij de kersverse publicatie van Bureau de Helling: 'De circulaire economie: waarom productie, consumptie en groei fundamenteel anders moeten'.
Een circulaire economie is het antwoord op de schaarste aan grondstoffen, lezen we vaak. Maar welke grondstoffen zijn nu precies schaars? Promovendus Theo Henckens zocht het uit voor een grote groep metalen. Hij pleit voor een internationaal beleid dat leidt tot versnelde vervanging en recycling van de meest schaarse metalen. Want anders zijn de winbare voorraden aan antimoon, goud, molybdeen en zink binnen een eeuw uitgeput, die van dertien andere metalen binnen duizend jaar. Dat kunnen we niet maken tegenover toekomstige generaties.
Delven we onze metalen straks op de oceaanbodem of op planetoïden? Op initiatief van Bureau de Helling spraken de Europese Groenen zich onlangs uit over mijnbouw in de diepzee en de ruimte. Er zijn goede argumenten om deze nieuwe vormen van mijnbouw af te wijzen. Maar de Groenen beseffen ook dat de mensheid veel metalen nodig heeft, alleen al voor de energietransitie.
Er is een nieuwe coöperatieve beweging aan het ontstaan. Nieuwe deel-, leen-, en ruileconomieën floreren zowel in als buiten de markt, en richten zich tegen de weggooicultuur, het hyperconsumentisme en het bezitterige individualisme.