In bijna alle westerse democratieën menen politieke partijen de florerende populistische partijen te kunnen bestrijden door hun anti-immigratiestandpunten over te nemen. Maar zijn vluchtelingen wel echt wat mensen dwarszit? Politicoloog Hans Blokland denkt van niet, en maant politici om daadwerkelijk onderzoek te doen naar waar al dat onbehagen echt vandaan komt.
Zes gemeenten in Nederland hebben toestemming van het Rijk gekregen om een meerjarig experiment te houden met een ‘alternatieve vorm van bijstand’, voor een beperkte groep deelnemers. In sommige gemeenten was de eerste insteek een lokaal basisinkomen. Inmiddels zijn de experimenten afgerond en de resultaten bekend. Kunnen we er iets van leren, en zo ja: wat dan?
Feiten zijn onmisbaar voor een democratisch politiek debat, schrijven Kathalijne Buitenweg en Richard Wouters. In een tijd waarin informatie en desinformatie zich gemakkelijk online verspreiden, moeten we inzetten op het beschermen en toegankelijk houden van journalistiek. Het is tijd voor een herwaardering van de vrij pers, betogen zij, omdat die tegenwicht kan bieden aan de algoritmen, bots en deep fakes die op social media te gemakkelijk hun podium verkrijgen.
Volgens de degrowthbeweging is een wereldeconomie die minder grondstoffen en energie gebruikt, ecologische grenzen respecteert en toch floreert, absoluut mogelijk. Om dit te bereiken moeten we volgens antropoloog Jason Hickel wat we hebben eerlijk met elkaar delen, onze economie niet tegen maar in balans met de natuur inrichten, en bovenal onze obsessie met economische groei overboord gooien.
Om nazaten van tot slaaf gemaakten te kunnen vertellen waar hun voorouders vandaan komen, is grootschalig wetenschappelijk onderzoek naar genetische variatie binnen Afrika nodig. Geneticus Arwin Ralf popelt om dit onderzoek uit te voeren.
Het beroep op feiten is in de praktijk vaak een slinkse manier om anderen te intimideren en het zwijgen op te leggen. Voor het herstel van onderling vertrouwen in politiek en samenleving hebben we dan ook niet meer feiten nodig, maar juist meer bereidheid om te erkennen dat de ander ook (voor een deel) gelijk kan hebben. Democratie is immers niet het organiseren van waarheid, maar van twijfel.
Tom Louwerse, Frank Hemmes en Pieter Pekelharing vinden dat ik de feiten stukrelativeer en dat politiek bedrijven op basis van onzekerheid niet mogelijk is. Maar een vrijzinnig-democratische politiek moet juist meer onzekerheid wagen.
De Amerikaanse Shoshana Zuboff, emeritus hoogleraar aan Harvard University, waarschuwt in haar boek 'The Age of Surveillance Capitalism' dat we in een nieuwe fase van het kapitalisme zijn beland. Een fase waarin Big Tech en steeds meer andere spelers op de markt winst maken met data die zonder toestemming van de burgers zijn verkregen en die dienen om toekomstig gedrag te voorspellen – met zeer kwalijke gevolgen voor de economie, de democratie en individuele burgers.
In het ruim 900 pagina’s tellende Capital et idéologie brengt de Franse econoom Thomas Piketty tweeduizend jaar ongelijkheid in kaart en maakt hij deze meetbaar. Piketty heeft daarnaast een opvallende agenda: hij wil het kapitalisme niet hervormen, maar streeft naar een ander stelsel.
Waartoe is onze economie op aarde? Op deze fundamentele vraag probeert Govert Buijs, bijzonder hoogleraar Politieke Filosofie en Levensbeschouwing aan de Vrije Universiteit, een antwoord te vinden.