De media pikken ze ook lang niet zo vaak op. Dat komt niet alleen door de geringe bekendheid, maar ook door het gebrek aan voorspelbaarheid van het moment waarop de publicaties verschijnen. Journalisten kunnen zich er veel minder op voorbereiden dan op de publicatie van het bbp.
Leren van het bbp
Om de rol van welzijn en duurzaamheid te vergroten bij het meten van de welvaart van een land, is dus een nieuwe strategie nodig. Hiervoor kunnen we prima leren van de economen die hebben bijgedragen aan het succes van het bbp. De eerste succesfactor is internationale harmonisatie. Het bbp is in de jaren dertig ontwikkeld om de invloed van de Grote Depressie te kunnen meten en te bepalen hoe herhaling kon worden voorkomen.
Economen in diverse landen kregen als opdracht de omvang van de economie te meten, wat het startschot gaf voor het bbp. Maar we hebben het aan de VN te danken dat het bbp dé wereldwijde maatstaf van vooruitgang is geworden. De VN heeft het handboek opgesteld waarin staat beschreven hoe het bbp, overal ter wereld, gemeten dient te worden. Daardoor heeft de term ‘economische groei’ overal ter wereld dezelfde lading en kunnen we onszelf vergelijken met andere landen.
Een tweede reden voor het succes is ietwat technisch: het bbp is onderdeel van een enorm stelsel van nationale rekeningen, het System of National Accounts (SNA). Het bbp is dus slechts het topje van de ijsberg. Economische begrippen zoals ‘consumptie’, ‘productiviteit’, ‘investeringen’, ‘invoer’ en ‘uitvoer’ zijn allemaal vertegenwoordigd in het SNA. Dit handboek fungeert zo als een wereldwijde gemeenschappelijke taal voor economen en zorgt voor effectieve onderlinge communicatie.
Het maakt ook modellering mogelijk: voor een voorspelling van bijvoorbeeld het Centraal Planbureau voor economische groei, is informatie uit het hele stelsel nodig. Bbp-cijfers alleen volstaan niet.
Deze twee succesfactoren hebben van het bbp een solide fundament gemaakt voor de wereldwijde macro-economische gemeenschap en voedt wetenschappelijk kennis, statistieken, beleidsadviezen en maatschappelijk debat. Miljoenen mensen over de hele wereld werken aan de productie van het bbp, of gebruiken het cijfer in wetenschap, beleid of media.
Miljarden burgers over de hele wereld worden vervolgens met deze inzichten overladen. Je kunt met recht zeggen dat er sprake is van een ‘bbp-multinational’, een wereldwijde megafoon die het ‘groei-denken’ propageert.
De wereld van ‘de alternatieven’ komt niet eens in de buurt van dit professionalisme. Het is op zijn zachtst gezegd een chaos. De berekeningen bevatten te veel verschillende indexen, termen en inconsistenties. De te volgen strategie ligt dan ook voor de hand: we hebben ook voor welzijn en duurzaamheid een geïnstitutionaliseerde gemeenschap nodig, met internationaal afgestemde definities.
De VN kan hierin het voortouw nemen door een rekeningenstelsel in te richten voor het berekenen van welzijn en duurzaamheid, dat net zo professioneel is als het bbp en dit cijfer uiteindelijk kan vervangen.