MM: “Maar Akzo – nu Nouryon - maakt al elektrolysers van tien megawatt, voor de productie van waterstof. Het is niet zo dat het technisch niet kan, maar de urgentie wordt onvoldoende gevoeld. De sfeer van urgentie en creativiteit die we nu hebben met het coronavirus, moeten we ook krijgen rondom klimaat.
Anders stijgt de temperatuur met twee of zelfs drie graden, hebben we straks honderden miljoenen vluchtelingen in de wereld en geen Noordpool meer. Wie niet beseft: dit gaan onze kinderen in de tweede helft van de eeuw meemaken, die denkt dat we nog hebben tot 2050. En dat hebben we niet.”
HdC: “We hebben inderdaad ander beleid nodig. Helaas gaat de CO2-heffing op de industrie het probleem niet oplossen. Alleen een extreem hoge heffing leidt tot een echte transitie, en die gaat er niet komen. We moeten daarom veel vindingrijker worden. Het systeem is nu zo ingericht dat prijsverhogingen ertoe leiden dat bedrijven klanten verliezen aan buitenlandse concurrenten. Dus lobbyen ze van alle kanten om gecompenseerd te worden voor die prijsverhoging.
Wat we nodig hebben, is een mix van beleidsinstrumenten: het Europese emissiehandelssysteem als basis, maar daarbij ook publieke investeringen in infrastructuur, stimuleren van onderzoek, de overheid die alleen nog maar klimaatneutrale bouwmaterialen inkoopt, en ook het beprijzen van het CO2-gehalte van producten – niet bij de staalfabrikant maar bij de gebruiker van staal.”
Helder. Maar wat moet de overheid precies doen?
MM: “Om te beginnen een visie neerzetten en daar mensen achter verzamelen. Laten zien hoe we staal en chemische producten kunnen maken zonder uitstoot, en papier met diepe aardwarmte. En dat met veel enthousiasme promoten en financieel ondersteunen.”
Dat is toch wat Wiebes doet in zijn kabinetsvisie?
MM: “Ja, maar Rutte moet dat doen! Die moet elke week op de buis zijn, net zoals nu met corona.”
HdC: “De overheid moet breed experimenteren met nieuwe productieprocessen en technologie, waarbij de financiële risico’s deels door de ondernemer of de industrie worden gedragen, en deels door de overheid, dus de belastingbetaler. De industrie moet geprikkeld worden om grondstoffen circulair te maken en de broeikasgasuitstoot naar nul te krijgen.”
MM: “Stel dat je nu eist: vanaf 2030 stoten we geen CO2 meer uit in de lucht. Punt. En in Europa komt een heffing op al het onduurzaam staal zodat niemand uit de markt wordt geprijsd. Dan weten bedrijven waar ze aan toe zijn.”
HdC: “De kosten van verduurzaming moeten inderdaad daar worden neergelegd waar ze kunnen worden doorberekend aan de consument, dus op een auto of een windmolen. We moeten ernaar toe dat ook de afnemers van auto’s en windmolens zeggen: ik wil er liever eentje die met groen staal is geproduceerd. Zo krijg je een markt voor het goede in plaats van een race to the bottom.”
Stel, jullie worden minister namens GroenLinks in de volgende regering. Wat ga je in je eerste honderd dagen doen?
MM: “Ik zou beginnen met klimaatverandering tot een crisis verklaren en elke vrijdag een uur op tv gaan om uit te leggen wat er aan de hand is. En dan niet alleen dingen vertellen die mensen niet leuk vinden, zoals wat er allemaal moet veranderen, maar ook voorbeelden laten zien: kijk, dit nieuwe product is er, we kunnen melk maken zonder koeien! En ik zou van de industrie eisen dat ze niet meer uitstoten in de lucht, anders gaan ze dicht.”
Dat laatste schrijft de Klimaatwet al voor.
MM, schamper: “Die Klimaatwet is boterzacht en eist niets. In Engeland zit een commissie die elk jaar de voortgang monitort en zegt: we zitten niet op koers, dus er zijn meer maatregelen nodig. Onze wet is daar een slap aftreksel van, want die stelt geen tussendoelen en harde eisen om extra maatregelen te nemen als doelen niet gehaald worden. Want wat als de doelen in Nederland in 2050 niet gehaald zijn? Gaat er dan iemand naar de gevangenis? Nee. Dus: leuk geprobeerd GroenLinks, maar helaas: alle goede dingen hebben jullie eruit gesloopt.” (lacht)