Achteraf gezien is het wonderlijk dat de crisis zo lang op zich liet wachten met een economie die slecht gedrag stimuleert: waarom zou een lampenfabrikant goede lampen maken? Die gaan lang mee en dan verkoopt hij minder lampen. Waarom zou een smartphonemaker mobieltjes verkopen waar de opladers van andere smartphones op passen? Dan verkoopt hij minder opladers. De huidige economie beloont bedrijven voor het maken van slechte producten en straft hen die goede producten maken.
Volgens Richard Heinberg stuiten we binnenkort op de grenzen van de groei. De economie zoals we die kennen zal ingrijpend veranderen. Moeten we straks weer ons eigen voedsel gaan verbouwen?
Rens van Tilburg geeft in de derde lezing van de reeks 'waardevolle economie' een aanzet voor een nieuw economisch verhaal. Als een maatschappij zich zou inrichten op het bereiken van de hoogste mate van geluk in plaats van de hoogste economische groei komen er interessante beleidsaanbevelingen om de hoek kijken.
'Eigen verantwoordelijkheid' is in de mode, bij politici van vrijwel alle partijen, bij voorstanders van burgerparticipatie en activisten van onderop. Het wekt vooral positieve associaties met vrijheid en zeggenschap over het eigen leven, maar klopt dat wel met de politieke werkelijkheid?
Op welke vragen stuit je als je eerlijk en gezond wilt eten? Filosofe Renée Verberne ging op zoek en ontdekte steeds meer dilemma's: gaat dier- en milieuvriendelijk wel altijd samen? Maakt precisielandbouw intensieve landbouw duurzaam? Gaat het om algemene principes of is elke situatie anders? En hoe zit het met mensenrechten? Wie antwoorden wil, moet eerst (politieke) keuzes maken.
Eerlijke handel zou meer moeten zijn dan ‘stemmen’ als consument voor producten zonder uitbuiting. De nadruk op consumentensoevereiniteit is een vorm van economisme.
De basis van dierenrechten is, filosofisch gezien, precair. Traditionele politieke theorieën zijn niet goed in staat om zulke rechten te verdedigen. In het boekje Een waardig bestaan schetst Martha Nussbaum een potentiële oplossing: haar eigen op capaciteitengerichte politiek-filosofische theorie.
"Tegenover een ‘waardevolle economie’ staat een ‘waardeloze economie’." stelt Ewald Engelen, hoogleraar financiële geografie. "Het type economische groei die Nederland in de afgelopen 15 tot 20 jaar heeft meegemaakt, is waardeloos. Om te zien hoe waardeloos die groei is, dalen we af naar de krochten van het bankbedrijf".
Het verkiezingsprogramma van GroenLinks voor de Europese verkiezingen van mei 2014 besteedt haar eerste twee hoofdstukken ('Een sociaal Europa' en 'Meer democratie') aan een antwoord op de politieke en financieel-economische crisis in de Europese Unie. Het is echter de vraag of de antwoorden die GroenLinks formuleert daadwerkelijk haalbaar (effectief?) zijn.
Een centraal liberaal uitgangspunt is de meritocratie: maatschappelijke posities moeten verdeeld worden op basis van verdienste. In de kern is het de Amerikaanse droom. Je geniet zelf van je eigen successen maar betaalt ook de kosten voor je eigen falen. Volgens Jesse Klaver moeten we de meritocratie radicaal doordenken en dan komen we uit op een progressief ideaal: de Nederlandse droom.