Wordt Groningen, na de ellende van de aardgaswinning, dé groene energieprovincie van Nederland. En blijven de baten ditmaal wél in de regio? Corinne Ellemeet voert een gesprek met Melissa Kashiku van Hoorn, gedeputeerde voor klimaat, energie en water in de provincie Groningen.
De regering draalt bij de aanpak van de stikstofcrisis, maar provinciebestuurder Geert Gabriëls pakt door. In zijn provincie, Limburg, kocht hij evenveel veehouders uit als alle andere provincies samen. Wat is zijn geheim? Kennis van zaken, politiek gevoel, overtuigingskracht plus een groot hart voor natuur én boeren.
Water is bepalend voor de geschiedenis én de toekomst van Nederland. Zeespiegelstijging en zware regenval, maar ook droogte en watervervuiling stellen ons voor enorme uitdagingen. We zullen het land anders moeten inrichten en de Brabantse provinciebestuurder Hagar Roijackers werkt daaraan. Corinne Ellemeet voert een inspirerend gesprek over water met deze bevlogen bestuurder.
Als ons water niet snel schoner wordt, dreigt een nieuwe stikstofcrisis, die het land op slot gooit. We spreken erover met Renske Diek van Natuurmonumenten en Sander Mager van Water Natuurlijk.
De tegendraadse Britse econoom Kate Raworth werd in 2017 wereldberoemd. Met het krachtige beeld van de donut schetste zij de weg naar een economie die welzijn voor iedereen biedt binnen ecologische grenzen. Dit voorjaar hield zij voor Wetenschappelijk Bureau GroenLinks de tweede Gaialezing. Na afloop sprak ik haar over de toepassing van de donut in de praktijk, de ontgroeibeweging en de weerstand tegen transities.
Van de bekende Britse religiewetenschapper Karen Armstrong verscheen 'De Heilige Natuur'. De boodschap van haar boek is dat we de natuur niet langer als een bron van grondstoffen moeten beschouwen, maar als iets dat grote waarde in zichzelf heeft. Een fundamenteel andere manier van kijken en denken helpt om de klimaatcrisis tegen te gaan, zo meent ze.
“Ken je zelf, word jezelf, verlies jezelf”, zo vat de Vlaamse hoogleraar psychologie in Gent en praktiserend psychoanalyticus Paul Verhaeghe de geschiedenis van het denken over het individu samen.
Het idee om rechten toe te kennen aan de natuur komt op in een wereld die is getekend door de klimaatcrisis. Wat rechten in dit verband kunnen betekenen is een vraag naar de mogelijkheden van wetgeving en rechtshandhaving. Het Urgendavonnis, dat wereldwijd om die reden aandacht heeft getrokken, verdient het daarom preciezer te worden bekeken.
Het toekennen van rechten aan bijvoorbeeld een rivier kan helpen om zo’n rivier te beschermen tegen vervuiling. Dat vraagt wel om goede voorwaarden, meent onderzoeker Matthias Kramm. Maatschappelijk draagvlak en formeel voogdijschap zijn cruciaal. En rechten voor de natuur moeten volgens hem niet geïsoleerd worden van economisch beleid.
Onze relatie met de natuur is gestoeld op eigenaarschap en rentmeesterschap. De natuur is van ons, of is geleend, en moet daarom worden beheerd. In beide gevallen heeft de natuur een functie, namelijk het dienen van menselijke belangen. Hierin schuilt het risico van uitbuiting, en dat is wat in de moderne wereld gebeurt. Filosofe Isabelle Stengers schetst een alternatief systeem van ‘cosmopolitiek’ dat volgens Arthur Oldeman en Elze Vermaas handvatten biedt voor een systeem waarin de natuur een eigen stem heeft.