Rechten voor de natuur
Elk mens verdient dezelfde waardigheid en rechtvaardigheid, zegt het kosmopolitisme. Deze hoogwaardige humanitaire waarden stranden in de praktijk vaak in gebrekkige naleving. In 'De kosmopolitische traditie" gaat de Amerikaans filosofe Martha C. Nussbaum aan de hand van denkers als Cicero, Hugo de Groot en Adam Smith in op de verdiensten en de spanningen van het kosmopolitische gedachtegoed. Haar voorgestelde oplossing leunt wel erg zwaar op de autonomie van natiestaten.
Dat het ene Europese land het andere Europese land zou binnenvallen, leek onmogelijk. Met uitzondering van het bloedige uiteenvallen van Joegoslavië was Europa een zone van vrede en recht. De zinloze oorlog van Poetins Rusland in Oekraïne heeft het continent hardhandig wakker geschud.
De wereld staat in brand. Drie crises komen samen: klimaat, corona en oorlog. Toen corona losbarstte, toen Limburg onder water liep, constateerden veel duiders van het nieuws, net als bij het uitbreken van de Oekraïne-oorlog, dat ‘het Westen’ in slaap gesust was. Maar het is tijd om te erkennen dat landen als Nederland vooral baat hadden bij ontkenning. We hebben lang de moeilijke keuzes voor ons uit geschoven door Oost-Indisch doof te zijn.
Al jaren praten we in onze linkse kringen over een alternatief voor het kapitalisme. Toch houden we gestaag koers op de klippen. Om voorbij het kapitalisme te komen is daarom niet nog meer inhoud nodig maar een gezamenlijke inzet om door onze bubbels te breken. Met dit essay won Stan van Schadewijk de Jongerenprijs van de Gaia-essaywedstrijd 2022.
“Het is makkelijker om ons het einde van de wereld voor te stellen dan het einde van het kapitalisme.” Verschillende essayisten haalden deze uitspraak van de Engelse cultuurcriticus Marc Fisher aan in hun zoektocht naar het antwoord op onze essayvraag: hoe komen we voorbij het kapitalisme? Het is een uitspraak die resoneert. Maar het is tegelijkertijd ook een uitspraak die wij op grond van de 111 inzendingen in twijfel mogen trekken.
Jaarlijks organiseert Wetenschappelijk Bureau GroenLinks de Gaia-essaywedstrijd. Het thema van 2023 was de donuteconomie: hoe ziet jouw ideale donut eruit?
Het is een vergissing om de hoop op een ecologische omwenteling te zoeken in specifieke maatregelen of een uitgestippelde route. Hoop is niet het resultaat van de openbaring van een utopie, maar van verzet tegen de noodtoestand. Wie droomt van een ander economisch systeem moet daar zijn waar het huidige systeem ravages aanricht. Met dit essay wonnen Sara Van Rompaey en Seppe De Meulder de Grote Prijs van de Gaia-essaywedstrijd 2022.