‘Eigendom is diefstal’, zei ooit de negentiende eeuwse socialist en anarchist Pierre Joseph Proudhon. Een hardere vloek kan men zich in de vrije markteconomie nauwelijks voorstellen. Zonder eigendomsrechten valt er immers niets te verdienen aan een product of zaak.
Spanje bleef, net als Nederland, tijdens de Eerste Wereldoorlog neutraal. Toch had de oorlog een diepe impact op het land. Het was het begin van een lange periode van isolatie in Europa, die dankzij de integratie in de Europese Unie is doorbroken. Dit mag nu, door een eenzijdige focus op de economie en een gebrek aan historisch besef, niet op het spel gezet worden.
Hoe diep bepaalde frames ingrijpen, wordt duidelijk aan de hand van de metafoor van de samenleving als lichaam. Ideeën over bijvoorbeeld integratie en groei worden hierdoor onbewust vormgegeven, en niet op gunstige wijze. Het is tijd om van metafoor te verhuizen.
Rond 1960 werden veel Afrikaanse landen onafhankelijk. Na het tijdperk van kolonisatie volgde het tijdperk van zelfbestuur. De bemoeienis van het Westen bleef, waarbij invoering van vrije verkiezingen dikwijls een voorwaarde voor hulp was. Wat heeft vijftig jaar democratisering Afrika gebracht?
Zondagavond televisieavond. De mobilisatie van 1939 in Andere Tijden. Het verhaal van de ontroerend onschuldige hoop op een goede afloop vertelt zichzelf door raak gekozen dagboek- en brieffragmenten en archiefbeelden. We zien hoe Hollandse jongens en mannen zich klaarmaken voor de oorlog. Zijn er tegenwoordig high tech simulaties voor, in Andere Tijden zien we hoe jongens en mannen oefenen met afweergeschut door te mikken op wat eruit ziet als een gefiguurzaagd vliegtuigje op een lange houten stok.
Europa moet grondig op de schop, vindt de Duitse politiek-filosoof Ulrike Guérot: alleen door de Unie om te vormen tot een republiek krijgt Europa het democratisch gehalte dat nodig is om te overleven. Een gesprek in het politieke hart van Europa met een utopische Europeaan. “Het werken aan een betere wereld lijkt op het bereiden van risotto: je begint bij de basis – gelijke rechten en vrijheid voor alle Europeanen – en dat bouw je heel, heel langzaam uit.”
Laat ik beginnen met iets over mezelf en mijn generatie te zeggen. Als kind van de jaren negentig groeide ik op ten tijde van ‘het einde van de geschiedenis’.
Een toespraak van een Maltese diplomaat tot de Verenigde Naties, vijftig jaar geleden, leidde ertoe dat het ‘gemeenschappelijk erfgoed van de mensheid’ werd opgenomen in het volkenrecht. Dat beginsel verdient bredere erkenning, nu de jacht op grondstoffen zich uitbreidt naar de oceanen en het heelal.
Een woning is een bijzonder goed. Enerzijds is het een investering waarmee veel geld te verdienen valt, anderzijds heeft de overheid de wettelijke plicht te zorgen voor een goed, betaalbaar huis voor iedereen. Woningen spelen bovendien een cruciale rol in de energie- en zorgtransitie waar Nederland voor staat.
Welke politiek moeten we bedrijven nu de aarde ons ingrijpen in klimaat en leefomgeving beantwoordt met een stijgende zeespiegel en orkanen? De Franse filosoof Bruno Latour betoogt dat het Antropoceen, het tijdperk waarin de mens grote invloed heeft op haar natuurlijke omgeving, rammelt aan de fundamenten van ons politiek bestel.