De rechtshandhaving verandert. In plaats van de onafhankelijke rechter zijn het steeds vaker bestuurders die wetten en regels handhaven. Wat zijn hiervan de gevolgen?
Moet de Nederlandse overheid bezuinigen, in welke mate en bij welke soorten uitgaven? Dat zijn de vragen die domineren in de discussie over het beleid voor publieke sectoren als gezondheidszorg, onderwijs e.d. Veel minder aandacht krijgt een vraag die relevanter en zinvoller is: als er dan toch bezuinigingen (moeten) optreden op bepaalde terreinen, hoe kunnen we daar maatschappelijk voordeel uit halen? Oftewel: hoe kunnen we van de nood een deugd maken?
“De politieke functie is altijd zwak geweest in Nederland”, aldus Herman Tjeenk Willink in de nieuwe Helling. Hoe staat het met de politieke dimensie van onze samenleving? Aan de orde komt onder meer: het debat over de participatiesamenleving, de rol van de lokale overheid en de vraag of politieke partijen nog wel het juiste vehikel zijn in een gemediatiseerde samenleving om de belangen en idealen van burgers over te dragen in het politieke domein. Als casus bij deze vraag dient het referendum voor een lijsttrekker van GroenLinks in 2012, waarbij Jolande Sap en Tofik Dibi kandidaat stonden.
Transparantie is een steeds belangrijker begrip. Het duikt regelmatig op in krantenberichten en in de politiek. Er is tegenwoordig zelfs een proefschrift over te schrijven. Dit jaar zijn er al twee over verschenen. Het illustreert de sterk toegenomen zwaarte van deze term.
Wat is de relatie van christenen tot de politiek? Nu de vrijheid van godsdienst weer zo vaak onderwerp is van politieke controverses, is die vraag opnieuw urgent. Bijbelse lessen over almacht, rechtvaardigheid en bescheidenheid.
Hoe ziet de 'eigen verantwoordelijkheid' eruit in de politieke praktijk van GroenLinks wethouders? Wat hen betreft is het tijd voor een cultuuromslag bij bestuurders: meer macht afstaan aan burgers en meer zelfredzaamheid, is hun devies. Een gesprek met Lenie Scholten, Barth van Eeten en Thijs de la Court, onder leiding van Erica Meijers.
De economische groei van Nederland zal de komende periode naar alle waarschijnlijkheid afvlakken. En dat is voor werkzoekenden en specifiek de doelgroep van de Participatiewet zeer zorgelijk. De evaluatie van de Participatiewet door het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) laat niet alleen zien dat het effect van de wet door zijn opzet buitengewoon gering is.
De financiële crisis woekert nog immer voort, inmiddels vooral als soevereine schuldencrisis in de Europese periferie. Tegelijk is het debat de afgelopen jaren verengt tot de overheidsbegroting: blijven we onder de 3% en hoe slecht was het beleid in de crisislanden in de periferie van de Eurozone wel niet. Daarmee verliezen we de fundamentele oorzaken van de huidige economische misère uit het oog, en wordt de schuld te eenzijdig bij overheden gelegd.
Mensen willen de zeggenschap terug over zaken die hun levens raken, en vragen om instituties die dat mogelijk maken. Dat is geen goedkope bezuinigingsretoriek; het is het opnieuw toe-eigenen van wat in een grootschalige wereld verloren is gegaan. Het is mogelijk en het gebeurt al.
In een uitzending van Buitenhof van mei 2021 hield CDA-mastodont Cees Veerman een pleidooi voor een ‘zakenkabinet’. Nederland wordt dan gerund door een regering die bestaat uit een ploeg niet-politiek gebonden deskundigen.